Davos Szwajcaria – przewodnik po alpejskim kurorcie

Davos to jedno z najsłynniejszych miast w Szwajcarii. Kojarzone jest przede wszystkim z World Economic Forum, ale też jako popularny kurort narciarski i miejsce wypoczynku w Alpach.
To także miasto z ciekawą historią i bogatą tradycją sanatoryjną.

Nasza podróż

Byliśmy w Davos 5 września 2018 roku. Zatrzymaliśmy się tu tylko na jeden dzień, bez noclegu, w drodze dalej. To była okazja, której nie chcieliśmy pominąć – w końcu jak być w Alpach i nie zobaczyć słynnego Davos.

Przeszliśmy się po centrum, mijając kościół i szukając miejsca na szybki posiłek. Udało nam się znaleźć jedynie sernik z malinami – był naprawdę dobry. W parku trafiliśmy na ciekawą rzecz – nowoczesną, w pełni automatyczną toaletę w drewnianym domku. W tym samym parku obejrzeliśmy tablice upamiętniające historię kurortu i twórców lokalnych pomników. To był krótki, ale intensywny spacer.

Historia

Davos rozwinęło się jako miejscowość uzdrowiskowa w XIX wieku, przyciągając kuracjuszy szukających leczenia chorób płucnych. Dziś jest znane z kongresów, narciarstwa i rekreacji w Alpach.

Kurpark Davos – historia i fakty

Początki kurortu (XIX w.): fundament pod davoską turystykę uzdrowiskową położono przy Curhaus (1866) przy dzisiejszym Hotelu Europe; od 1881 r. po drugiej stronie zaczął powstawać przynależny Kurpark. Park szybko stał się miejscem spotkań europejskich elit; odbywały się tu debaty, czytania, koncerty, a później także projekcje filmowe. (Swiss-Architects)

• Zakup i rozbudowa (XX w. początek): Kurverein Davos kupił teren Kurgarten w 1913 r. (52 000 m²). W 1914 r. rozstrzygnięto konkurs wśród szwajcarskich ogrodników; założono park w stylu francuskim (inspiracje barokiem Le Nôtre’a). (nossaistorgia.ch)
• Architektura i kino: w 1911 r. architekci Otto Pfleghard i Max Häfeli przeprojektowali założenie; z ich realizacji pochodzą arkady handlowe po obu stronach (jedna zachowana oryginalnie). W południowym skrzydle zintegrowano jedno z pierwszych kin w Davos. (Swiss-Architects)
• Kultura filmowa od 1897 r.: pierwsze seanse wyświetlano w Kurhaus (1897); od 1905 r. pokazywano filmy sportowe z Davos; tradycja kontynuowana dziś m.in. jako Open Air Kino Davos w Kurpark (od 2005). (Davos Klosters)
• Obiekty pomnikowe w Kurpark:
  • Pomnik dr. Alexandra Spenglera „Der Atmer” (1924) autorstwa Philippa Modrowa. (Gemeinde Davos)
  • Gedenkstein Arthur Conan Doyle (1968) – kamień pamiątkowy dla twórcy Sherlocka Holmesa. (Gemeinde Davos)
  • Zespół fontanny Schwerzmanna: rdzeń z Wystawy Krajowej 1914, zakup 1915, montaż w 1916; dodatkowe figury zwierząt (wilk 1939, koziorożec 1940, niedźwiedź 1941). (Gemeinde Davos)
• Powojenne przekształcenia: po spadku znaczenia leczenia klimatycznego w latach 40. XX w. Davos przestawiło się na sport zimowy; w latach 60. część dawnego Kurpark zabetonowano pod parking (później odwrócone w nowych projektach). (Swiss-Architects)
• Współczesność (2016–2021): przebudowy Arkadenplatz; przeniesienie parkingu pod ziemię, odbudowa południowego skrzydła i utworzenie Kulturplatz (2021) z nową salą kinowo-teatralną, nawiązującą do historycznego układu parku i zadaszonych pasaży. (Swiss-Architects)
• Adres i funkcja: obszar Kurpark przebiega przy Kurgartenstrasse, Davos Platz; to przestrzeń publiczna z obiektami historycznymi (pomniki, fontanna), wykorzystywana do wydarzeń (m.in. kino plenerowe).

Jakie zwierzęta są na fontanie Wilhelma Schwerzmanna ?

• Niedźwiedź
• Koziorożec alpejski (symbol Alp, siły i wytrwałości)
• Wilk (w tradycji alpejskiej – strażnik i element dzikiej natury)

Co oznaczają?

• Niedźwiedź – od stuleci symbol Szwajcarii (widnieje też w herbie kantonu Berno, gdzie powstała pierwotna wersja fontanny na Wystawę Krajową 1914). Uosabia siłę i ochronę.
• Koziorożec – zwierzę charakterystyczne dla Alp, uchodzi za znak odwagi, wytrwałości i zdolności przetrwania w trudnych warunkach górskich.
• Wilk – obecny w ludowych wierzeniach alpejskich jako strażnik i symbol dzikiej, pierwotnej natury; przypomina, że obok ucywilizowanego kurortu wciąż istnieje świat nieokiełznanej przyrody.

Fontanna Schwerzmanna w Kurpark nie jest więc tylko dekoracją — przez te trzy figury łączy Davos z tożsamością całej Szwajcarii i dziedzictwem alpejskim: siłą (niedźwiedź), górskim życiem (koziorożec), i dzikością natury (wilk).

Kluczowe źródła: artykuł o Arkadenplatz i historii Kurpark (Swiss-Architects, 13.10.2022); strona Davos.ch o historii kina; strona Gemeinde Davos – dział „Denkmäler” (pomniki w Kurpark); wpis Nossaistorgia z danymi o zakupie terenu (1913), konkursie (1914) i obiektach w parku; uzupełniająco Wikipedia (lista sztuki w przestrzeni publicznej) z odwołaniem do dokumentów gminnych. (Swiss-Architects)

Jeśli chcesz, przygotuję to w wersji WordPress-friendly Markdown z nagłówkami SEO i linkami (bez „lania wody”, wyłącznie daty/zdarzenia).

Tablica Kurpark (oryginał DE / tłumaczenie PL)

Oryginał (DE):
Auf Anregung des damaligen Kurdirektors, Hans Valär (Verfasser des Mundartbuches „Dr Türligiger”), kaufte der Kurverein 1913 das Kurgartengelände mit einer Fläche von 52’000 Quadratmetern. Als Resultat eines 1914 ausgeschriebenen Ideenwettbewerbs unter Schweizer Gartenbauern entstand eine wegweisende Parkanlage im französischen Stil. Durch den Bau des Garten- und Hallenbades musste die Anlage 1963 umgestaltet werden. Am Jules Ferdmann-Weg, der durch den Park führt, befindet sich heute neben dem Schwerzmann-Brunnen auch das dem Kurortgründer Alexander Spengler gewidmete Denkmal „Der Atmer”, 1924 geschaffen von Philipp Modrow. Die „Liegehalle” stand bis 1994 vor der Zürcher Hochgebirgsklinik in Clavadel: Als Erinnerung an die einstige Heilmethode der Liegekur fand sie ihren Platz neben dem Alexander Spengler-Denkmal. Der Gedenkstein an Artur Conan Doyle, dem Schöpfer des „Sherlock Holmes”, steht hier seit 1968. Die Tafel erinnert an Doyles erste Skitour auf die Maienfelder Furka im Jahr 1894. Auf dem im Jahr 1948 um 30’000 m2 erweiterten Gelände stehen heute u.a. das Kongresszentrum (1969 erbaut, 1979 und 1988-1990 erweitert), das Hallen- und Freibad, ein Kinderspielplatz u.a.m.

Tłumaczenie (PL):
Z inicjatywy ówczesnego dyrektora kurortu, Hansa Valära (autora książki w dialekcie „Dr Türligiger”), Stowarzyszenie Kuracyjne w 1913 roku zakupiło teren parku zdrojowego o powierzchni 52 000 m². W wyniku konkursu ogłoszonego w 1914 roku wśród szwajcarskich ogrodników powstał przełomowy park w stylu francuskim. W 1963 roku, w związku z budową kąpieliska i basenu krytego, teren został przekształcony. Przy drodze Jules Ferdmann-Weg, prowadzącej przez park, znajduje się dziś obok fontanny Schwerzmanna także pomnik „Der Atmer” („Oddychający”), poświęcony założycielowi kurortu Aleksandrowi Spenglerowi, wykonany w 1924 roku przez Philippa Modrowa. „Hala leżakowa” stała do 1994 roku przed Zürcher Hochgebirgsklinik w Clavadel; jako pamiątka po dawnej metodzie leczenia leżakowaniem została przeniesiona obok pomnika Spenglera. Kamień pamiątkowy poświęcony Arturowi Conan Doyle’owi, twórcy Sherlocka Holmesa, stoi tu od 1968 roku. Tablica przypomina o pierwszej wyprawie narciarskiej Doyle’a na Maienfelder Furka w 1894 roku. Na powiększonym w 1948 roku o 30 000 m² terenie znajdują się dziś m.in. centrum kongresowe (zbudowane w 1969 roku, rozbudowywane w latach 1979 i 1988–1990), basen kryty i otwarty, plac zabaw i inne obiekty.

Tablica Wilhelm Schwerzmann (oryginał DE / tłumaczenie PL)

Oryginał (DE):
Der Bildhauer Wilhelm Schwerzmann, geboren 1877 in Zug, gest. 1966 in Orselina, schuf die Brunnenanlage am Eingang des Kurparks für die Landesausstellung in Bern im Jahr 1914. 1916 wurde dieses Kunstwerk vom Kurverein Davos erworben. Die Tierfiguren entstanden erst 1940/1941. Schwerzmann schuf in Davos viele bleibende Werke, so das Relief am Eingangstor an der Kurgartenstrasse, die Plastik „Wilder Mann”, die 1913 für den Neubau der Kantonalbank (heute Gebäude der Kantonspolizei) geschaffen wurde und die Holzplastiken im Rathaussaal. Von Schwerzmann stammen auch der „Bubenbrunnen” beim Postplatz (1928) und der „Skisturzbrunnen” (bei der Kirche St. Theodul in Davos Dorf), der 1936 als Erinnerung an die 500-Jahrfeier des Zehngerichtebundes von der Fraktionsgemeinde Dorf in Auftrag gegeben worden war. Auf dem Friedhof von Davos Dorf erinnert das Grabmal vom „Baumeister Mai” (1931) und auf dem Waldfriedhof die „Ruhestätte der Einsamen” (1926) und verschiedene weitere Grabsteine an das Wirken des Künstlers Wilhelm Schwerzmann.

Tłumaczenie (PL):
Rzeźbiarz Wilhelm Schwerzmann, urodzony w 1877 roku w Zug, zmarły w 1966 roku w Orselina, stworzył fontannę przy wejściu do Kurparku na Wystawę Krajową w Bernie w 1914 roku. W 1916 roku dzieło to zostało zakupione przez Stowarzyszenie Kuracyjne Davos. Figury zwierząt powstały dopiero w latach 1940/1941. Schwerzmann pozostawił w Davos wiele trwałych prac, m.in. relief przy bramie wejściowej na Kurgartenstrasse, rzeźbę „Wilder Mann” („Dziki Człowiek”) z 1913 roku wykonaną dla nowego budynku banku kantonalnego (dziś siedziba policji kantonalnej) oraz drewniane rzeźby w sali ratusza. Jego autorstwa są również „Bubenbrunnen” („Fontanna chłopców”) przy Postplatz (1928) i „Skisturzbrunnen” („Fontanna upadku narciarza”) przy kościele św. Teodora w Davos Dorf, zamówiona w 1936 roku z okazji 500-lecia Związku Dziesięciu Sądów. Na cmentarzu w Davos Dorf znajduje się nagrobek „Mistrza budowniczego Mai” (1931), a na cmentarzu leśnym „Ruhestätte der Einsamen” („Miejsce spoczynku samotnych”, 1926) oraz inne nagrobki, świadczące o działalności Wilhelma Schwerzmanna.

Sery lokalne

Region Graubünden słynie z serów takich jak Bergkäse i Graubünden Alpkäse. W Davos można kupić lokalne wyroby w sklepach i na targach, często z certyfikatem produkcji alpejskiej.

Wędliny i dania

Specjalnością regionu jest Bündnerfleisch – suszona wołowina dojrzewająca w górskim powietrzu. Popularne są też rösti (ziemniaczane placki) oraz fondue serowe.

Co warto zobaczyć

• Kurpark Davos – historyczny park założony w 1913 roku, z pomnikiem Alexandra Spenglera i tablicą poświęconą Arthur Conan Doyle’owi.
  Zobacz na mapie
• Kongresszentrum Davos – centrum kongresowe, w którym odbywa się World Economic Forum.
  Zobacz na mapie
• Kościół św. Teodora (St. Theodul) – zabytkowy kościół w Davos Dorf.
  Zobacz na mapie
• Muzeum Kirchnera – kolekcja dzieł Ernsta Ludwiga Kirchnera, niemieckiego ekspresjonisty, który mieszkał w Davos.
  Zobacz na mapie
  Oficjalna strona

Wydarzenia i lokalne miejsca

• World Economic Forum (WEF) – odbywa się co roku w styczniu, gromadząc liderów z całego świata.
• Parsenn Derby – najstarsze zawody narciarskie w Szwajcarii (od 1924 r.).
• Lokalne targi – w centrum Davos można kupić regionalne produkty, sery i wędliny.

Dojazd i parkowanie

• Pociągiem – Davos ma połączenie kolejowe z Landquart i Chur.
• Samochodem – droga z Zurychu zajmuje ok. 2,5 godziny.
• Parking –
• Parking Kongresszentrum Davos: Zobacz na mapie
• Parking Bahnhof Davos Platz: Zobacz na mapie

Praktyczne informacje

• Język: niemiecki, ale w turystyce powszechny jest angielski.
• Waluta: frank szwajcarski (CHF).
• Sezon narciarski: od końca listopada do kwietnia.
• Bilety na wyciągi: ceny od 60 CHF/dzień (stan na 2025).
• Oficjalna strona turystyczna: davos.ch

W okolicy (do 20 km) od Davos

• Klosters – znany kurort narciarski, powiązany z rodziną królewską Wielkiej Brytanii.
  Zobacz na mapie
• Jezioro Davos (Davosersee) – popularne miejsce do spacerów i sportów wodnych.
  Zobacz na mapie
• Schatzalp – dawne sanatorium, dziś hotel i ogród botaniczny alpejskich roślin.
  Zobacz na mapie

FAQ

1. Z czego słynie Davos?
Z World Economic Forum, sportów zimowych i historii uzdrowiskowej.

2. Kiedy najlepiej odwiedzić Davos?
Zimą na narty (grudzień–marzec) lub latem na wędrówki (czerwiec–wrzesień).

3. Jakie języki są używane w Davos?
Głównie niemiecki, ale w turystyce powszechny jest angielski.

4. Czy Davos jest drogie?
Tak, ceny są wysokie – przykładowo nocleg w hotelu 4* od 200 CHF (2025).

5. Jak dostać się z Zurychu do Davos?
Pociągiem przez Landquart lub samochodem w 2,5 godziny.

6. Czy są darmowe atrakcje w Davos?
Tak – spacery po Kurparku i wokół Jeziora Davos.

7. Czy w Davos można płacić kartą?
Tak, karty są akceptowane praktycznie wszędzie.

8. Czy Davos nadaje się na rodzinny wyjazd?
Tak – są stoki dla początkujących, place zabaw i atrakcje dla dzieci.

Galeria

Some information comes from these sources:

This article uses material from the Wikipedia article https://en.wikipedia.org/wiki/Davos, which is released under the Creative Commons Attribution-Share-Alike License 3.0.