Podczas naszej wyprawy na Islandię spotkaliśmy maskonury – te charakterystyczne ptaki morskie z rodziny alk, które gniazdują w gęstych koloniach na klifach.
Ich populacja na wyspie to ok. 8-10 mln par lęgowych, co stanowi 60% światowej populacji atlantyckich maskonurów. To nie tylko atrakcja turystyczna, ale symbol islandzkiej przyrody, obecny na znaczkach pocztowych i monetach.
Spis treści
Maskonury: Jak Żyją i Co Je Cechuje?
Maskonur w naturalnym środowisku
Maskonury (Fratercula arctica) to średniej wielkości ptaki wodne: długość ciała 25-30 cm, rozpiętość skrzydeł 50-60 cm, waga 300-500 g. Mają kontrastowe ubarwienie – czarne pióra na grzbiecie i białe na brzuchu – oraz masywny, trójkątny dziób, który latem nabiera jaskrawych barw (żółty, pomarańczowy, niebieski) dla celów godowych, a zimą szarzeje dla kamuflażu.
Spędzają 8 miesięcy roku na otwartym morzu, nurkując na głębokość do 60 m w poszukiwaniu ryb (głównie sandacz i śledź), które łapią dzięki doskonałemu wzrokowi podwodnemu. Na ląd wracają tylko na sezon lęgowy (koniec kwietnia – sierpień), tworząc monogamiczne pary na całe życie (choć 10% „rozwodzi się”). Samica składa jedno duże, białe jajo, które oboje rodzice wysiadywują przez 40 dni. Pisklę (zwane pufflingiem) rośnie w norze przez kolejne 40-45 dni, karmione całymi rybami – rodzicom udaje się upchnąć w dziobie nawet 10 sztuk naraz!
Fakt: Maskonury latają z prędkością do 88 km/h, ale ich start z wody wymaga 10-20 m rozbiegu po falach. Są wrażliwe na zmiany klimatu – ocieplenie oceanu zmniejsza dostępność ryb, co zagraża koloniom (status IUCN: narażony na wyginięcie).
Maskonury zamieszkują wyspy, wybrzeża i wody północnego i środkowego Atlantyku oraz przyległych rejonów Oceanu Arktycznego. Są świetnymi pływakami ? mogą nurkować aż do 60 m pod wodę! Ich lot przypomina nieco chaotyczny lot nietoperza, ale są one niesamowicie zwinne zarówno w powietrzu, jak i na wodzie.
Mimo licznej populacji, maskonury są uznawane za gatunek narażony na wyginięcie.
Gdzie Gniazdują Maskonury na Islandii? Mapa Kolonii
slandia to światowa stolica maskonurów – gniazdują tu w dużych koloniach na stromych klifach i wyspach, chroniących przed drapieżnikami. Życie na klifach to codzienny rytuał: ptaki kopią nory pazurami w miękkiej glebie lub torfie (długość 0,5-1,5 m, wyściełane trawą i piórami), tworząc gęste osiedla (do 1000 nor na ha). Na klifach panuje hałas – krzyki, walce o terytorium i karmienie młodych. Kolonie są dynamiczne: pufflingi opuszczają nory nocą, kierując się światłem gwiazd, ale dziś mylą je latarki turystów.
Oto mapa kluczowych kolonii (przybliżone współrzędne GPS; użyj Google Maps do nawigacji). Najlepszy czas na obserwację: czerwiec-lipiec, gdy ptaki są aktywne (unikaj fleszy i zbliżaj się min. 5 m).w.
| Miejsce | Opis | Współrzędne GPS (N, W) | Odległość od Reykjaviku | Link do Google Maps |
|---|---|---|---|---|
| Dyrhólaey (nasze spotkanie) | Klify 120 m, tysiące par; widok na lodowiec Mýrdalsjökull. | 63.3996, 19.1269 | 180 km | Dyrhólaey |
| Heimaey (Vestmannaeyjar) | Największa kolonia: 10 mln ptaków; przetrwała erupcję 1973 r. | 63.4167, 20.2833 | 150 km (prom) | Heimaey |
| Látrabjarg | Klify 440 m, 40% populacji maskonurów i nurzyków. | 65.5000, 24.2700 | 400 km | Látrabjarg |
| Ingólfshöfði | Ukryty półwysep; wycieczki traktorem przez wydmy. | 63.8792, 16.6590 | 320 km | Ingólfshöfði |
| Reynisfjall | Klify nad czarną plażą Reynisfjara. | 63.4300, 19.0300 | 185 km | Reynisfjall |
| Hafnarhólmi | Drewniane ścieżki w Eastfjords; łatwa obserwacja. | 65.4700, 13.9800 | 650 km | Hafnarhólmi |
| Þórishólmur | Wyspa w Breiðafjörður; dostęp łodzią. | 65.5000, 22.5000 | 250 km | Þórishólmur |
| Steinaklettar | Sąsiednia wyspa; idealna na safari ptasie. | 65.4500, 22.4000 | 250 km | Steinaklettar |
Nasze Spotkanie w Dyrhólaey: Symbol Islandzkiej Przyrody
W Dyrhólaey – 120-metrowym przylądku na południu (nazwa oznacza „drzwi do wzgórza”, od łuku skalnego) – widzieliśmy maskonury w akcji. To miejsce to nie tylko klify z widokiem na ocean i lodowiec Mýrdalsjökull, ale ikona symboliki Islandii: maskonury uosabiają odporność na surowy klimat, podobnie jak wikingowie. Są na flagach turystycznych i monetach, symbolizując harmonię z naturą.
Podczas naszej jednodniowej trasy (od Keldur po Reynisfjarę) ptaki krążyły nisko, niosąc ryby do nor. Obserwowaliśmy, jak kopią gniazda w trawiastych stokach – proste tunele z wejściem ukrytym w trawach. W sierpniu (koniec sezonu) pufflingi już opuszczały klify, nurkując w morze po raz pierwszy.
Fakt: W Dyrhólaey kolonia liczy tysiące par; latarnia z 1910 r. chroni przed sztormami, a w legendach to „brama do zaświatów”.
Sprawdź plan naszej wycieczki i relację wideo od 11:14 – zobaczysz ich chaotyczny lot!
Maskonur wracający z polowania
Obserwuj z szacunkiem – bez zakłócania nor. Planujesz wizytę? Lato to optimum, weź lornetkę i kurtkę przeciwdeszczową.
Mam nadzieję, że ten wpis będzie pomocny dla podróżników planujących wizytę na Islandii i chcących zobaczyć maskonury. Pamiętajcie, że obserwacja dzikiej przyrody zawsze powinna odbywać się z szacunkiem dla zwierząt i ich siedlisk.
Podsumowanie: Dlaczego Warto Zobaczyć Maskonury?
Maskonury to więcej niż ptaki – to symbol Islandii, łączący surową naturę z delikatnym pięknem. Ich życie na klifach, od kopania nor po nurkowanie w oceanie, to spektakl przyrody. Dyrhólaey zachwyca widokami i dostępnością, ale Heimaey czy Látrabjarg to równie epickie spoty. Planuj wizytę na czerwiec-lipiec, weź lornetkę i szanuj ich przestrzeń. Gotowy na ptasią przygodę? Daj znać, gdzie planujesz je spotkać!