Wiatrak „Koźlak” ten został zbudowany w 1718 roku w północno-zachodniej części wsi Drewnica, w powiecie nowodworskim Gdańskim, w województwie pomorskim, w północnej Polsce. Jako wiatrak młyński, czyli wiatrak do mielenia zboża. Zbudowali go mennonici, osadnicy holenderscy zajmujący się wówczas rolnictwem na Żuławach

Widok na łopaty wiatraków estakadowych w Drewnicy
Widok na łopaty wiatraków estakadowych w Drewnicy

W XIX wieku drewniane wiatraki kozłowe były częstym widokiem w wielu częściach Europy, także w Polsce.

Rated by Szymon

[ocena gwiazdek=”4,0″]

Czym ogólnie jest wiatrak estakadowy?

Schemat wiatraków na kozłach
Schemat wiatraków na kozłach

Budowa wiatraka

Wiatraki na kozłach były zwykle wykonane głównie z drewna, a głównymi elementami konstrukcyjnymi były belki i deski. Sam estakad składał się z solidnych pionowych i poziomych belek, często wzmocnionych ukośnymi podporami, zapewniającymi stabilność wiatraka. Drewniana konstrukcja zapewniła elastyczność i trwałość, a jednocześnie była stosunkowo lekka.

Projekt

Wiatrak na kozłach miał wysoki, pionowy słup, który pełnił rolę osi środkowej. Słupek ten był mocno osadzony w ziemi i połączony z platformą kozłową. Platforma została podniesiona nad ziemię i zapewniła stabilną podstawę dla konstrukcji wiatraka. Cały korpus wiatraka, łącznie z żaglami i maszyną, został zamontowany na estakadzie i mógł swobodnie obracać się w stronę wiatru.

Żagle wiatraka na estakadzie

Żagle wiatraka na drewnianym estakadzie wykonywano zazwyczaj z drewnianych ram pokrytych płótnem lub drewnianymi deskami. Liczba żagli była różna, ale powszechnie były one wyposażone w cztery do ośmiu żagli ułożonych symetrycznie. Kształt i kąt żagli można było regulować, aby uchwycić najbardziej optymalną siłę wiatru.

Funkcja wiatraka na kozłach

Wiatraki drewniane estakadowe miały wszechstronne zastosowanie i spełniały różnorodne zadania. Najczęstszą funkcją było mielenie zboża, gdzie energia obrotowa generowana przez wiatr zamieniała kamienie młyńskie w celu mielenia ziarna na mąkę. Można je również wykorzystać do innych zadań, takich jak cięcie drewna, kruszenie materiałów lub pompowanie wody, w zależności od konkretnej konstrukcji i zainstalowanych maszyn.

Spadek

Pod koniec XIX wieku postęp w technologiach przemysłowych, takich jak energia parowa i mechanizacja, doprowadził do spadku wykorzystania wiatraków. Pojawiły się bardziej wydajne i opłacalne metody mielenia, przez co tradycyjne wiatraki stały się mniej opłacalne. W rezultacie wiele drewnianych wiatraków estakadowych stopniowo popadało w ruinę.

Wiatrak „Koźlak” Co?

Information about windmill "Koźlak" in Drewnica
Information about windmill „Koźlak” in Drewnica

Pochodzi z 1718 roku. Wykonany niemal w całości z drewna. Unikalny wiatrak młyński z solidnym dachem w kształcie odwróconej łodzi. Jest to najstarszy zachowany wiatrak na wybrzeżu Bałtyku.

tablica informacyjna

Gdzie jest ten wiatrak? Spójrz na mapę

Historia wiatraka ?Koźlak?

Wiatraki estakadowe w Drewnicy
Wiatraki estakadowe w Drewnicy

Budowa i historia

Wiatrak estakadowy w Drewnicy został zbudowany w 1718 roku przez osadników mennonickich z Niderlandów zajmujących się rolnictwem na Żuławach. Wiatrak ten służył jako wiatrak młyński specjalnie zaprojektowany do mielenia ziarna. Jest to jeden z dwóch zachowanych wiatraków z około 100, które istniały w okolicy do 1945 roku.

Architektura wiatraka

Wiatrak jest zbudowany w stylu estakady lub młyna słupowego, gdzie główny korpus wiatraka jest zamontowany na pionowym słupie, który można obracać w stronę wiatru. Konstrukcja wykonana jest w przeważającej mierze z drewna, z pionowymi okładzinami z desek na ramie. Stoi na ceglanym fundamencie. Wiatrak ma kształt prostopadłościanu i nakryty jest dachem gontowym przypominającym odwróconą łódź, z nawisem. Pod nawisem znajduje się niewielka galeria z wysokimi schodami prowadzącymi do drzwi wejściowych.

Konserwacja i wyposażenie

Choć wiatrak nie pełni już swojej pierwotnej funkcji młynarskiej, przeszedł częściowy remont i pozostaje własnością prywatną. We wnętrzu wiatraka zachowały się różne mechanizmy i elementy dawnego wyposażenia, dając wgląd w jego działalność młynarską i znaczenie historyczne.

Kim są mennonici?

Mennonici to grupa religijna wywodząca się z ruchu anabaptystów, który rozpoczął się w Europie w XVI wieku. Menonici są znani ze swojego zaangażowania na rzecz pokoju, prostoty i wspólnoty, a także mają długą historię życia z dala od głównego nurtu społeczeństwa, aby zachować swoje przekonania i sposób życia.

Do głównych założeń wiary menonitów zalicza się chrzest dorosłych, niestosowanie przemocy i oddzielenie od świata. Menonici wierzą w prowadzenie prostego i pokornego życia, skupionego na wierze, rodzinie i wspólnocie. Kładą duży nacisk na życie zgodnie ze swoimi przekonaniami, a nie na dostosowywanie się do sposobów życia na świecie.

Na przestrzeni dziejów mennonici spotykali się z prześladowaniami za swoje przekonania i zmuszeni byli przenosić się z miejsca na miejsce w poszukiwaniu wolności religijnej. Obecnie wspólnoty mennonickie można znaleźć na całym świecie, od Europy, przez Amerykę Północną, po Amerykę Południową i nie tylko.

Oprócz przekonań religijnych mennonici są również znani ze swojego wkładu w rolnictwo i życie na wsi. Mają długą historię osiedlania się na obszarach wiejskich i rozwijania odnoszących sukcesy społeczności rolniczych. Wielu menonitów nadal zajmuje się rolnictwem i cieszy się uznaniem za swoją wiedzę i ciężką pracę w tej dziedzinie.

Ogólnie rzecz biorąc, mennonici są wyjątkową i fascynującą grupą religijną, znaną ze swojego zaangażowania na rzecz pokoju, prostoty i wspólnoty. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o mennonitach i ich historii, dostępnych jest wiele zasobów, w tym książki, artykuły i strony internetowe.

Mennonici w Polsce

Mennonici są historycznie obecni w Polsce, szczególnie na obszarze znanym jako Żuławy Wiślane, który znajduje się w północnej Polsce. Menonici byli członkami protestanckiej grupy religijnej, która powstała podczas reformacji w XVI wieku. Byli znani ze swojej wiary w pacyfizm, chrzest dorosłych i życie zorientowane na społeczność.

Pod koniec XVI w. na Żuławach Wiślanych zaczęli osiedlać się mennonici z Niderlandów i Niemiec, których przyciągała żyzna ziemia rolna i wolność religijna oferowana przez królów polskich. Przywieźli ze sobą swoją wiedzę rolniczą i założyli zamożne społeczności rolnicze.

Menonici w Polsce odegrali znaczącą rolę w rozwoju rolnictwa i handlu w regionie. Wprowadzili zaawansowane techniki rolnicze, takie jak systemy odwadniające i innowacyjne praktyki rolnicze, które znacznie poprawiły produktywność ziemi. Byli wykwalifikowani w uprawie roślin takich jak len, pszenica i żyto, a także w hodowli bydła mlecznego.

Ponadto mennonici w Polsce byli znani ze swojego rzemiosła i przedsiębiorczości. Byli wykwalifikowanymi stolarzami, młynarzami i budowniczymi, którzy przyczynili się do budowy wiatraków, domów i innej infrastruktury w regionie. Założyli także odnoszące sukcesy przedsiębiorstwa i odegrali aktywną rolę w lokalnym handlu.

Z biegiem czasu jednak populacja mennonitów w Polsce stopniowo malała. Czynniki takie jak asymilacja, migracje do innych regionów oraz wpływ różnych wydarzeń historycznych, w tym II wojny światowej, spowodowały spadek ich liczebności. Dziś dziedzictwo menonitów nadal można dostrzec w architekturze, wiatrakach i tradycjach kulturowych Żuław Wiślanych, choć na tych terenach pozostało niewielu potomków mennonitów.

Wiatraki

Ze 100 wiatraków do dziś zachowały się tylko dwa w Drewnicy i jeden w Płaczewie.

Dziś wiatrak ten nie spełnia już swojej roli i znajduje się w rękach prywatnych.

Podczas naszej wizyty można było zobaczyć, że lata świetności ma już za sobą. Brakuje śmigieł, niektóre fragmenty ścian są zniszczone, a spacerując po okolicy trzeba uważać, w co się wchodzi.

Galeria


Niektóre informacje pochodzą z następujących źródeł:

W artykule wykorzystano materiał z artykułu z Wikipedii https://en.wikipedia.org/wiki/Drewnica,_Nowy_Dwór_Gdański_County, który jest udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0.